Faydalı Bilgiler

4-6 Yaş Çocuk Psikolojisi

4-6 Yaş Çocuk Psikolojisi

Öncelikle çocuk psikolojisi nedir?

Çocuk psikolojisi, bilinçaltı ve bilinçli olarak çocukluk gelişimi çalışmasıdır.  Bir çocuğun zihinsel gelişimini anlamak için ebeveynleri, kendileri ve dünya ile nasıl etkileşime girdiğini gözlemler.

Peki çocuk psikolojisi neden önemlidir?

Çocuğun hem fiziksel hem  de psikolojik olarak sağlıklı gelişebilmesi , düzgün sosyal ilişkiler kurabilmesi ve  yaşadığı ortama ayak uydurabilmesi için önemlidir.

Özellikle 4-6 yaş dönemi hem çocuklar açısından hem de ebeveynler açısından önemli bir süreçtir. Çünkü çocuğun psikolojisi bir çok faktörden etkilenebilir. Bu faktörler çocuğun bulunduğu  sosyal ortam , kültürel ortam, içsel durumlardır.  Dolayısıyla bu kritik süreci olumlu bir şekilde atlatabilmek için ebeveynlerin çocuklarıyla ve birbirleriyle ilişkilerinin sağlıklı olması gerekmektedir. Bu dönemde çocukların ruhsal gelişimleri başlamaktadır ve kendi içlerinde bir çok şeyi sorgulamaya başlarlar. Çok meraklıdırlar. Cevaplandıramadıkları bir çok soru vardır ve bunları sürekli çevrelerindeki yetişkinlere sorarlar. Sorulan sorular karşısında sabırlı olunmalı ,çocuğun şevkini kırmadan onun anlayabileceği ve açık bir şekilde sorduğu soruların cevapları verilmelidir. En çok  sorguladıkları konuların arasında ise doğum ,ölüm ve hastalık konuları bulunur. Bu durumları saklamak ya da farklı bir şekilde anlatmak kısa süreliğine işe  yarasa da ilerde sorun yaratabilmektedir. Bu yüzden korkutmadan ve en basite indirgeyerek bunların da çocuklara anlatılması gerekir.

4-6 Yaş çocuklarda cinsiyet kavramı

4-6 yaş zamanında çocuğun farkına vardığı bir başka şey ise cinsiyet kavramıdır. 4-6 yaş aralığı döneminde çocuk cinsel kimliğini kazanır ve karşı cinsle olan farklılıklarının ayrımına varır. Ayrıca bu dönemde çocuklar ebeveynlerine karşı hayranlık besleyip bir ebeveynini diğer ebeveyninden kıskanabilir. Bunlar olağan durumlardır fakat çocuğun  yaşı büyüdükçe ebeveynini bu denli kıskanma durumunun devam etmesi halinde bir uzmandan yardım alınmalıdır.

4-6 Yaş çocuklarda mahremiyet eğitimi nasıl olmalı ?

Çocukların bu cinsiyet kavramını kavradıkları dönemde mahremiyet eğitiminin verilmesi gerekir. Tabi önceki zamanlarda da ebeveynleri tarafından çocuğun mahremiyetine dikkat edilmelidir. Çocuklara mahrem bölgelerini öğretirken organların isimlerinin doğru öğretilmesi ilerde olası bir cinsel istismar durumunda çocuğun bunu anlayabilmesi ve anlatabilmesi için gereklidir. Birinci dereceden akraba dahi olsa çocuğu öperken veya severken izin alınması gereklidir böylece çocuk kendi istediği dışında kimsenin ona dokunamayacağının farkına varır. Ayrıca mahrem yerlerine kimlerin ne şekilde dokunabileceği öğretilmeli ve bu kişiler/durumlar haricinde dokunulduğunda tepki vermesi ya da ebeveynlerine bildirmesi gerektiği anlatılmalıdır. Kendi mahremiyetini öğrendiği gibi başka insanların mahremiyetine de saygı duyması gerektiğinin bilincinde olmalıdır.

4-6 Yaş çocuklarda girişimcilik isteği

4-6 yaş aralığı aynı zamanda çocuğun girişimcilik sürecinin başladığı dönemdir. Sürekli bir şeyleri kendi kendine yapma ve yardım almayı kabul etmeme isteği baskındır . Başına buyruk davranmak ve hatta genelde bir yetişkini taklit ederek konuşabilir /davranabilirler.  Sürekli bir kızgınlık , saldırganlık hali  ve ben merkezcil davranışlar gösterebilirler. Aynı zamanda süreçte kendi kendine konuşarak problemi kendine  veya kendi zihnindeki hayali bir arkadaşına anlatma durumu gözlenebilir. Yaptığı bir hatayı da hayali arkadaşının yaptığını iddia edebilir.  Gayet doğal bir durum olması ile birlikte çocuğun yaşı büyüdükçe bu durum devam ediyor ise çocuğun psikolojik danışman tarafından yardım alınması tavsiye edilir.

Bu dönemdeki çocuklarda bir şeyleri saklama eğilimi yüksek olabilmektedir . Bu nedenle sürekli çocukla konuşulmalı , anlattıkları dinlenilmelidir. Dertleşmeyi öğrenmelidir çocuk. Böylece negatif veya pozitif ne düşünüyorsa içinde tutmadan anlatabileceğini bilir. Bu da ilerde herhangi bir şey için karşıt bir görüşü varsa çekinmeden dile getirebilmesini sağlar. Bunun olabilmesi  için de çocuğun karşısında kişinin ona gereken güveni verebilmesi gerekmektedir. Burada da yine ebeveynlere iş düşmektedir.

Çocuk bu dönemde yaşadığı olaylarda sürece değil de sonuca odaklıdır. Sadece büyük resme odaklanıp detayları yok sayar. Ayrıca olayların veya nesnelerin de dış görüşü onlar için önemli olan olandır. Örneğin çocuğun karşısında bir ikiye bölünmüş bir pasta biri de dörde bölünmüş bir pasta varsa çocuk dörde bölünen pastanın daha büyük olduğunu iddia eder. Onun için parça sayısının çokluğu demek büyüklük demektir .

Çevresindeki olayları gözlemlemesiyle birlikte yaşadığı ortamdaki kuralları ve sınırları fark etmeye başlar. Bu dönemde yalana sıkça başvurmaları olağan bir durumdur. O yaştaki bir çocuğun yalan söyleme sebebi “Acaba annem ve babam aklımdakileri anlayabiliyor mu?” düşüncesidir fakat işin boyutu büyümüşse eğer çocukla ciddi bir şekilde konuşulmalı ve yalanın bir çözüm yolu olmadığını fark etmesi sağlanmalıdır. Bununla birlikte iyi – kötü kavramı da bu süreçte oturmaya başlar . Çocuk için karşısındaki ne derse iyi veya kötü odur. Aksini düşünmez . İyi -kötü genellemesi için  ailesini rol model alır . Bu nedenle bireylerin iyiyi ve kötüyü doğru bir şekilde çocuklara empoze etmesi gerekir.

4-6 Yaş çocuklarda ruhsal gelişim süreci

Ruhsal gelişimini oluşturma süreciyle birlikte 4-6 yaş aralığı çocuğun zihnin öğrenmeye en açık olduğu dönemdir. Yani artık okula başladığı dönemdir. Okula başlamanın çocuk üzerinde hem olumlu hem de geçici olumsuz yanları bulunur. Olumlu olarak çocuk artık bir birey olduğunun , kendi başına yapabildiği aktivitelerin olduğunun ve sorumlulukları olduğunun bilincine varır.  Bu bilince varması ona küçük küçük görevler verilerek pekiştirilebilir. Aynı zamanda arkadaşlık ilişkileri de gelişmeye başlar. İlk başlarda genelde kendi cinsiyetinden arkadaş seçerler ve grup oluştururlar. İlerleyen zamanlarda karşı cinsle de arkadaşlık ve iletişim kurma isteği oluşur. Sosyal çevresi oluşmaya başladığı için empati yeteneği de gelişmeye başlar . Olaylara artık sadece kendi perspektifinden değil de başka insanların perspektifinden de bakmaya çalışır. Okulun geçici olumsuz yanları ise ailesinin kendisi artık istemediği, kendisinden sıkıldıkları  için okula gönderdiğini düşünmesi ve ebeveynleri olmadan ne yapacaklarını bilememe korkusunun onları sarmasıdır. Bunun çözümünde ise hem ebeveynlere hem de öğretmenlere görev düşer. Ebeveyn arkasında olduğunu hissettirmelidir. Öğretmenler ise kızmak yerine arkadaşı gibi yaklaşmalı ve çocuğa okulu sevdirmelidir.

Çocuğun okula devamlı gidebilmesi sağlamak için okuldan gelir gelmez masa başına oturtup ödev yaptırmak yerine eve geldiğinde gün içinde ne yaptığı ona sorulmalı ardından da istediği bi aktiviteyi yapmasına izin verilmelidir.

Bu yaş aralığında çocuk kışın yazlık kıyafet giymek isteyebilir ya da akşam yemeğinde kahvaltı yemek isteyebilir. Böyle durumlarda çocukla inatlaşıp kendi istediğinizi yaptırmak yerine ona seçenekler sunmayı deneyebilirsiniz. Fakat genelde çoğu çocuk seçenekleri kabul etmez ve kendi istediğinde diretir. Böyle bir durumda istediğini yapmasına izin vermeli ve sonuçlarını kendisinin görmesini sağlamalısınız . Zaten sonucun farkına vardığında çocuk bu hareketi tekrarlamayacaktır.

Son olarak 4-6 yaş aralığındaki  çocuklar genellikle hiperaktif olacağından onların hobi edinmesini sağlamanızda fayda var. Yalnız  edineceği hobi bir zaman kaybı olmamalıdır. Bilişsel gelişimini destekleyecek hobiler olmalıdır . Örneğin puzzle yapmak , ilgisi varsa bir müzik aleti çalmak  ya da bir spor dalıyla uğraşmak. Fakat çocuk bunları yaparken  tamamen yalnız bırakılmamalıdır. Belli zamanlarda ebeveynin de eşlik etmesi aralarındaki bağı kuvvetlendirir.

Sonuç olarak iyi bir çocuk psikolojisi ilgili , sevgisini göstermekten sakınmayan , yaşı kaç olursa olsun çocuğuna saygı duyan , ona bir birey olduğunu hissettirebilen , her ne olursa olsun çocuğunun yanında olup ona güven veren  ebeveynlerden geçer.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir